Vấn đề là tăng bao nhiêu, tăng vào thời điểm nào để không ảnh hưởng đến sức cạnh tranh và sự tồn tại của DN
Bộ trưởng Bộ LĐ,TB&XH Phạm Thị Hải Chuyền: Mức lương căn bản năm 2014 sẽ hài hòa, từ 2,3 - 2,5 triệu. Nhiều chuyên gia cho rằng, để lương tối thiểu đáp ứng được mức sống tối thiểu của người dân, không để tái diễn tình trạng lương chạy theo giá thì tăng lương cần phải đi kèm với việc kìm nén giá cả.
Theo đó, trong 1 năm nếu tăng lương và phí tổn lao động quá cao khiến quỹ lương DN không đảm bảo, nhiều khả năng DN sẽ cắt giảm nhu cầu cần lao. BÌNH Trong Dự thảo Luật lương lậu tối thiểu đang được Bộ lao động - Thương binh và Xã hội xây dựng, dự định trình Quốc hội xem xét, phê duyệt vào năm 2014 đã đề xuất lương tối thiểu sẽ không buộc phải điều chỉnh hàng năm như hiện, thay vào đó việc có quyết định tăng hay không phụ thuộc vào các điều kiện thực tại của nền kinh tế, tình hình của DN cũng như mức sống của người lao động.
Việc tăng lương sẽ cần nhiều biện pháp đồng bộ đi kèm để đảm bảo đồng lương tăng đúng thực chất. Do đó, ở nước ta, việc điều chỉnh nâng mức lương tối thiểu hiện nay vẫn là lo cho đời sống người lao động chứ không hẳn đã là nguyên tắc.
Quyết định tăng lương có thể khiến một số DN phải đóng cửa, nhưng nhìn ở giác độ khác, đây cũng là thời khắc để tái cấu trúc DN và tái cơ cấu nền kinh tế.
Và cũng đã đến lúc phải điều chỉnh lương tối thiểu để đảm bảo đời sống người lao động.
Dĩ nhiên, cần lao giá rẻ không phải là lợi thế cạnh tranh vững bền để bám mãi vào mà phải cải thiện năng suất lao động, thay đổi công nghệ.
Thành ra, với tình trạng lạm phát, đồng tiền mất giá hiện giờ, Nhà nước có thể gợi ý DN nên tăng lương cho người lao động, còn tăng ra sao và vào lúc nào thì không nên áp đặt. Ngoài ra, DN Việt Nam sẽ mất lợi thế cạnh tranh với các nước trong khu vực.
T (ghi) Xuân Thảo. Yêu cầu tăng lương cho người cần lao là hợp lý vì lạm phát đang tăng lên khiến thu nhập thực tại của họ bị sút giảm rất nhiều, nhưng hiện DN đang rất khó khăn. Nên chi việc tăng lương sẽ cần nhiều biện pháp đồng bộ đi kèm để đảm bảo đồng lương tăng đúng bản tính trong đó quan trọng nhất là các biện pháp kiềm giá, bình ổn thị trường.
Ảnh: T. Nhưng mức lương tối thiểu chẳng thể bảo đảm được đời sống cho người cần lao mà cần phải thực hiện các giải pháp kìm nén lạm phát bình ổn giá cả.
Tuy vậy, ắt còn phải chờ quyết định rốt cục vào tháng 10 tới, sau khi Chính phủ tính tình, cân nhắc thận trọng để vừa hài hòa tối đa lợi ích của người cần lao, của DN, cũng như nền kinh tế. Trong bối cảnh DN khó nhọc để trụ lại, còn người cần lao chật vật lo cho cuộc sống hàng ngày do lương hướng tối thiểu hiện chỉ đáp ứng khoảng 62% nhu cầu sống tối thiểu thì bài toán tăng lương đang làm đau đầu những nhà làm chính sách.
Từ lâu nay việc tăng lương luôn ảnh hưởng trực tiếp đến các DN, đặc biệt là các DN có sử dụng nhiều lao động do vậy phương án tăng lương cần đảm bảo hài hòa giữa lợi ích của người cần lao và người dùng lao động.
Một bên là lợi. Từ nhiều năm nay, quan điểm giữa người dùng lao động, đại diện cho người cần lao luôn có sự chênh. Họ chỉ sinh sản được 30-40% công suất, có hàng tồn kho lại có nợ xấu. Cho nên, bên cạnh việc chia sẻ khó khăn của người lao động, cũng cần chia sẻ với các khó khăn của DN. Việc giá tăng theo lương cốt tử là do tâm lý của người bán hàng. Giờ, những ngành nghề chịu nhiều tác động nhất của lương tối thiểu đốn là những ngành năng suất cần lao chưa cao như chế biến thủy - hải sản, dệt may, da giày, chế biến gỗ.
Đó là chưa kể đến việc tăng giá hàng hóa do tâm lý tăng lương. Đi đôi với tạo việc làm Lộ trình tăng lương phải đảm bảo được 2 tiêu chí chính đó là: lương tối thiểu bảo đảm đời sống tối thiểu và mức độ tăng cũng như lịch trình tăng lương phải bảo đảm giữ tốc độ tạo việc làm của Xã hội. Nên chi, bắt DN phải tăng lương vào thời điểm này là rất khó khăn.
Trên lý thuyết, việc điều chỉnh tăng lương không tác động tới việc tăng giá, bởi chúng ta không in thêm tiền để đưa vào lưu thông nên không gây áp lực lên mặt bằng giá.
Song song, cho DN quyền đàm đạo, bàn bạc với người lao động tăng lương theo khả năng của DN.
Theo bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Vụ lao động - lương (Bộ cần lao -Thương binh và từng lớp), khi chỉ số giá sinh hoạt tăng, tiền lương của người cần lao bị sút giảm và Chính phủ phải điều chỉnh lương tối thiểu.
Chỉ có thể tăng lương dựa trên tăng năng suất lao động thì tăng lương mới có bền vững, kế đó là phải kềm chế lạm phát, nếu không thì lương tăng không đủ cho sự thiệt thòi của người dân, phải chịu đựng mức tăng giá, như thế mới có thể giải quyết được vấn đề tiền lương, một cách cân bằng, ổn định và vững bền.
Như vậy, phương án tăng lương tối thiểu chỉ giải quyết được một phần đời sống của người có việc làm nhưng không giải quyết được nhiều nhu cầu việc làm mới cho người chờ việc đến tuổi, cùng với đó là khả năng một bộ phận cần lao có thể mất việc do chủ DN thu hẹp sản xuất.
Chỉ khi tăng năng suất cần lao, DN có lãi họ mới có thể tăng lương. Ông Lê Tiến Trường, Phó Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), thành viên Hội đồng lương bổng nhà nước: Theo tôi việc tăng lương tối thiểu trong bối cảnh ngày nay chưa chắc đã làm thu nhập thực tế của người cần lao tăng lên và phải cân nhắc đến nhiều yếu tố trước khi đưa ra quyết định.
Điều đó có tức là nhu cầu tuyển cần lao giảm đi trong khi số người cần việc làm không giảm. Của người cần lao, một bên là lợi. Bởi vậy, nếu không quyết liệt khiên chế giá thì rất có thể khi người cần lao thực thụ cầm được đồng lương mới thì giá thực tại đã tăng trước rồi.
Cần nhiều biện pháp đồng bộ Hiện lương tối thiểu của người cần lao còn thấp hơn mức sống tối thiểu nên việc phải nối xem xét tăng lương tối thiểu được các DN khá đồng thuận. Nếu lương tăng quá nhanh vào thời điểm này trong khi nhiều DN đang phải chật vật đối phó với khủng hoảng kinh tế thì rất có thể số lượng DN phải đóng cửa sẽ tăng lên.
Chính phủ không cần phải điều chỉnh các chính sách điều hành thị trường do tăng lương. Có nhẽ đến lúc phải bằng lòng loại bỏ những DN quá yếu. Nhất là khi gần đến thời điểm cuối năm, người tiêu dùng càng lo ngại khi giá cả thường tăng cao. Đại diện cho người cần lao là tổ chức Công đoàn luôn yêu cầu lương tối thiểu phải đáp ứng mức sống tối thiểu, còn phía người sử dụng lao động thì sợ không đáp ứng được dẫn tới những khó khăn của DN tấn sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương: Muốn tăng lương phải tăng năng suất lao động.
DN, lệch về bên nào thì nền kinh tế cũng bị ảnh hưởng. Tuy nhiên trên thực tại, mỗi lần tăng lương thì giá cả hàng hóa, dịch vụ cũng tăng theo. Vấn đề lương tối thiểu cho người cần lao được đàm luận bởi đại diện 3 bên là chủ dùng lao động, cơ quan quản lý Nhà nước và tổ chức Công đoàn.
Ông Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế: Dù liên tục tăng lương và mức tăng lương là đáng kể, nhưng số lương bổng làng nhàng mà đa số người làm thuê ăn lương trong khu vực Nhà nước được nhận vẫn còn xa mới đạt tới trình độ “lương tối thiểu”.
Lương vẫn chạy đuổi theo giá, đời sống của người lao động vẫn phải “vật vã” với từng đồng lương. Nhưng những yếu tố này Việt Nam cải thiện rất chậm nên hiện tiền lương thấp vẫn đang là một lợi thế của nước ta. X. Đặc biệt là những tháng từ trước tết Dương lịch đến sau tết Âm lịch.
