Trong bài viết của mình, Nikolai Preiaxlov đến từ sơn hà Nga đã khẳng định: Giữ gìn thơ ca dân tộc, đó không chỉ đơn giản là bảo toàn văn hóa khỏi sự vứt bỏ và sự xói mòn bởi những trào lưu văn học mốt mới. Trái tim ấy sẵn sàng hiệp tác với những dân tộc của một nhà nước, một nền văn hóa khác, gieo trồng hòa bình trên mảnh đất màu mỡ của kiến thức.
Cũng hướng về dân tộc và sơn hà mình, nhà thơ Agus R. Toàn cầu hóa là quá trình tất yếu của lịch sử nhân loại, dù ai cố sức bế quan tỏa cảng cũng không ngăn chặn được sự xâm nhập bạo liệt và tẻ của nó vào quốc gia, dân tộc mình ở nhiều bình diện. Những bước tiến của kiến thức, của khoa học kỹ thuật cần được “bảo hiểm” bởi lòng có nhân và tình thương đồng loại, mà như chúng ta đã biết thi ca và văn chương luôn hướng về điều đó.
Với thi ca, ông cảm nhận: Thơ nhìn vào thế giới từ những đặc điểm riêng và sự dị biệt của nó, nên thơ có sức mạnh bảo vệ và phát triển bản sắc văn hóa của mỗi nhà nước, chạm vào trái tim của con người trên khắp thế giới. Hầu như mọi lĩnh vực, từ kinh tế, chính trị, ngoại giao, quân sự và cố nhiên là cả văn hóa nữa đều bị chi phối bởi cái gọi là toàn cầu hóa.
Không chỉ các nhà văn Á-Phi, mà tôi nghĩ rằng, ai là người cầm bút chân chính trên Trái đất – cái làng chung của nhân loại - cũng đều suy nghĩ và mong muốn làm được như thế.
Văn hóa nói chung và văn chương nói riêng xoành xoạch là nhịp cầu nối hữu hảo để các dân tộc, các quốc gia xích lại gần nhau. Chẳng riêng gì ta, bản sắc dân tộc là điều linh nghiệm rất được các nhà văn, nhà thơ nước ngoài chú ý. Các nhà nước, các dân tộc trên hành tinh này ít xa rời hơn nếu như không muốn nói là đang có xu hướng xích lại gần nhau.
Ông tâm can rằng: Mỗi nhà văn gắn chặt với mệnh dân tộc và tổ quốc mình – như cái đai của người mẹ quấn quanh mình đứa trẻ. Cách đây mấy trăm năm, Nguyễn Du sáng tác Truyện Kiều bằng chữ Nôm với thể thơ lục bát của Việt Nam trên cơ sở nội dung một tác phẩm văn xuôi của Thanh Tâm tài nhân (Trung Quốc) là một tỉ dụ về giao thoa văn chương.
Rất mau lẹ, những quốc gia có mức thu nhập nhàng nhàng như Việt Nam hoặc kém hơn vẫn có thể xài những sản phẩm mới mẻ nhất, tất nhiên là rất hiện đại, tinh tướng mà nói theo tiếng nói bụi là "hàng khủng" và cũng đắt tiền nhất được sản xuất ra từ những nước G7.
Trong Liên hoan Thơ quốc tế châu Á-Thái Bình Dương lần thứ nhất được tổ chức vào đầu năm 2012 tại Hạ Long (Quảng Ninh, Việt Nam), tôi đã nghe được điều ấy từ một số thi sĩ nước ngoài. Ý niệm ấy có vẻ như đồng thuận với ý niệm của không ít nhà văn, nhà thơ không mang quốc tịch Việt Nam. Mọi nền văn hóa, mọi nền văn học trên thế giới đều phải được bình đẳng. Rất, rất nhiều người trong cõi tục đông đúc và tò mò giờ chỉ cần nhấp chuột bấm phím máy tính đã nối mạng là có thể biết 24 giờ qua thế giới có những chuyện gì, từ những vụ biểu tình bạo loạn, đánh bom khủng bố đến sáng kiến kỳ quặc là người ta có thể thỏa mãn dục tình khi xa nhau nhờ những bộ đồ lót được số hóa.
Rất gần đây, trong Hội thảo bàn tròn Vai trò các nhà văn Á-Phi trong thời đại toàn cầu hóa, tổ chức tại trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam (9 - Nguyễn Đình Chiểu - Hà Nội), tôi cũng nghe các nhà văn trong và ngoài nước nhiều lần nhấn mạnh đến bản sắc dân tộc. Đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc là đánh mất sờ soạng. 3. Những điều nhà văn tài danh này suy ngẫm rất đáng để các nhà văn chúng ta soi mình trong dòng hội nhập toàn cầu hóa hôm nay: Diễn tả chân thực đời sống con người Việt Nam thấu tận chiều sâu triết học, con đường văn chương ta xoành xoạch được cầm tay nhân dân và tìm thấy ngôn ngữ trong nền văn học thế giới (Tạp chí văn học, 5 - 1989).
Sáng tỏ ra một điều, đã có từ xưa, dù có giao thoa hòa nhập đến mức độ nào đi nữa thì cốt cách, hồn vía dân tộc vẫn phải là chủ chốt, vẫn là cái đặc trưng của mình. Gìn giữ thơ ca dân tộc, đó còn có tức thị bảo tàng tâm hồn của chính quần chúng. NGUYỄN HỮU QUÝ. Khi viết ra những dòng này, tôi lại nhớ tới những nghĩ suy về nghề của một nhà văn quân đội mà tôi rất kính trọng là Nguyễn Minh Châu.
QĐND - 1. Và nghe đâu còn hơn thế nữa. Mới khẳng định được giá trị tư tưởng và nghệ thuật ở ngoài biên thuỳ giang san này.
Ở góc cạnh này, sự gặp gỡ của quan hệ nội tại dựa trên những tác phẩm văn học sẽ cho chúng ta thời cơ lớn để hội thoại về văn hóa và văn minh một cách tôn trọng và hòa bình. Lòng thương người, tính nhân bản ắp ứa từng con chữ; nhân loại tìm thấy trong bóng dáng nàng Kiều của Nguyễn Du những số kiếp tài sắc bạc mệnh, từ đó ghê tởm hờn căm cái ác độc, cái xấu xa và thèm khát thái hoà hạnh phúc cho con người bé nhỏ.
#, Những bài ca, những anh hùng ca, huyền thoại và đạo lý nhiều thế kỷ của cha ông. Họ cho rằng: Trong thời đại toàn cầu hóa, nhà văn phải diễn đạt được lương tâm của dân chúng nước mình và quyết không để một thần thế nào đó làm bá chủ về văn hóa, phải chống sự quay lại của chủ nghĩa thực dân hóa.
Văn hóa là tấm chứng minh thư chuẩn xác nhất của mỗi dân tộc; không biết giữ giàng, bảo toàn và phát triển nó thì mọi cố kỉnh sáng tạo văn chương nghệ thuật, theo tôi sẽ không tới đích, sẽ khó vươn ra nhân loại được.
Sarjono (Indonesia) tâm can: Trái tim của những nền văn hóa được giữ gìn và diễn tả duyệt y các tác phẩm văn học. Những tập đoàn kinh tế, những công ty xuyên quốc gia không còn là chuyện lạ lẫm với chúng ta. Tôi nghĩ, Nguyễn Du đã đi đến cùng tận dân tộc Việt của mình, kể cả nỗi đau và khát vọng nên mới gặp được nhân loại trong mẫu số chung là ước mơ về cuộc sống lương thiện, nhân hòa.
Dù quá trình toàn cầu hóa có diễn tiến quyết liệt và tàn khốc đến bao nhiêu thì sự quý trọng thành thực các nền văn hóa khác nhau là một trong các yếu tố bảo đảm hòa bình cho nhân loại. Trong thời đại kỹ thuật số, không phải không có lý khi ai đó cho rằng Trái đất vô vàn yêu quý của chúng ta chỉ là một cái làng lớn.
4. Nhưng cái đáng nói là Truyện Kiều của Tố như không bị chìm khuất, lép vế sau Đoạn trường tân thanh mà nó đã trở nên tác phẩm khổng lồ, trở thành chói sáng tinh quái bởi những câu thơ lục bát tài hoa viết bằng chữ Nôm chỉ có ở Việt Nam thấm đẫm nỗi xót xa nhân loại từ "Những điều trông thấy mà đớn đau lòng". 2. #, Vì chưng chính trong thơ ca đã in dấu các truyền thống sinh hoạt và nghi lễ của quần chúng.
Cũng như vậy, thơ Nguyễn Trãi, thơ Hồ Xuân Hương. Người nghệ sĩ là một đứa con của đất nước mà chỉ có nó mới có thể giao cảm hết những cái vui buồn và nhọc nhằn của người mẹ - cả những điều mà người mẹ không bao giờ nói ra (Trang giấy trước đèn).
Chao ôi, nhân loại đang hiện thực hóa những ý tưởng cách đây chưa lâu mấy được coi là viển vông, điên rồ trong dòng chảy cuồn cuộn mang tên toàn cầu hóa. Con người làm ra những công cụ tải đường không, đường thủy, đường bộ ngày một hiện đại, cùng với hệ thống mạng tinh tướng và đổi thay đến chóng mặt kết nối khắp mọi miền trên Trái đất làm cho nhiều câu chuyện "trong nhà chưa tỏ, ngoài ngõ đã thông".
Thực ra, sự hòa nhập, giao thoa văn hóa đã có từ lâu, hình như nó đi trước cả kinh tế, chính trị. Tôi rất ý hợp tâm đầu với ý kiến của nhà văn Fadhl Thamir đến từ I-rắc: Nhà văn phải là những sứ giả chuyển thông điệp của dân tộc mình ra thế giới, ra nhân loại.
Rõ ràng, thơ ca nói riêng và văn học nói chung vẫn chưa mất đi giá trị của nó trong việc bảo vệ và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời cũng là nhịp cầu nối các nền văn hóa lại với nhau trong tình ái và khát vọng hòa bình cho nhân loại.
Văn hóa nói chung và văn học nói riêng của mỗi dân tộc cũng chẳng thể bình an, đứng riêng một cõi. Toàn cầu hóa, đấy là khái niệm quan trọng bậc nhất, trực tính được con người nhắc đến.
